Prawo spadkowe to gałąź prawa, która reguluje kwestie dziedziczenia majątku po zmarłej osobie. Określa, jakie prawa i obowiązki mają spadkobiercy w związku z przejęciem majątku po zmarłym. Prawo spadkowe obejmuje również kwestie testamentu, czyli dokumentu, w którym osoba określa, jak chce, aby jej majątek został podzielony po śmierci. Warto jednak mieć na względzie fakt, że od 15 listopada 2023 weszły w życie istotne dla spadkobierców zmiany. Dotyczą one nie tylko kręgu osób uprawnionych do przejęcia spadku, ale także kwestii zezwoleń sądu. Koniecznie przeczytajcie czego dotyczą zmiany w prawie spadkowym 2023.
Nowe zasady prawa spadkowego wynikają bezpośrednio z ustawy z dn. 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny i niektórych ustaw. Wchodzą one w życie 15 listopada 2023 roku.
Zmiany w prawie spadkowym zostały uwzględnione w art. 934 Kodeks Cywilny:
W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w częściach równych.
Jeżeli którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
Jeżeli dziecko któregokolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W braku dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
W związku z powyższym od 15 listopada 2023 roku udział spadkowy, który przypadałby dziadkowi spadkodawcy, od tego dnia przypada w częściach równych jego dzieciom. Jeżeli zaś oni nie dożyliby otwarcia spadku, to udział spadkowy, ma przypaść ich dzieciom w częściach równych. Nowością jest to, że w sytuacji braku dzieci tego z dziadków, który to nie dożył otwarcia spadku oraz braku wnucząt, udział przypadnie pozostałym dziadkom w częściach równych, a nie, jak miało to miejsce obecnie, przechodzić będzie na dalsze pokolenia z linii dziadków.
Warto również zaznaczyć, że ustawodawca, w związku ze zmianą przepisów, miał na względzie to, że dzieci kuzynów, ich wnuki itp. nie tworzą zażyłych relacji z wujkiem lub ciotką, przez co są wyłączeni z dziedziczenia w razie ich śmierci. Co istotne, mniejszy krąg spadkobierców sprawia, że szybciej masa spadkowa może być przeznaczona na cele publiczne niż przyznawana dalszym krewnym.
Zmiany w prawie spadkowym dotyczą także tzw. osób niegodnych dziedziczenia. Ustawa określa dwie nowe przesłanki niegodności dziedziczenia tj.:
Ów wyżej określone zmiany chronią przede wszystkim spadkodawców i innych spadkobierców przed uzyskiwaniem korzyści ze spadku przez osoby, które nie wywiązują się z obowiązków wynikających z prawa rodzinnego oraz zasad współżycia społecznego.
Często spadkobiercy decydują się na odrzucenie spadku po zmarłym w sytuacji, gdy mieliby dziedziczyć po nim wyłącznie długi. Oczywiście, aby sprawdzić wartość majątku, potrzeba na to czasu. Dotychczas obowiązujący termin 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o spadku, mógł być niewystarczający.
Zmienione przepisy prawa spadkowego pozwalają z kolei na zawieszenie wyżej wskazanego terminu przez sad, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, np. gdy oświadczenie w imieniu podopiecznych winni złożyć ich opiekunowie, na co sami wcześniej muszą uzyskać zgodę sądu.
Co istotne, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, przewiduje, że od dnia od 15 listopada obowiązuje przepis wyłączający konieczność pozyskania zgody sądu na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu w sytuacji, gdy czynność ta polega na np. odrzuceniu spadku w imieniu dziecka, a dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez któregokolwiek z rodziców, którym to przysługuje pełna władza rodzicielska.
Jeżeli mają Państwo pytania dotyczące zmian w prawie spadkowym, serdecznie zapraszam do kontaktu.
