Co może zrobić spadkobierca w sytuacji, gdy inny członek rodziny, który nie został wydziedziczony przez zmarłego, występuje z np. roszczeniem o zachowek, a my się z tym nie zgadzamy, z uwagi na złe relacje, tego członka rodziny, ze zmarłym? Jak się ochronić przed roszczeniami pieniężnymi innych członków rodziny z którymi zmarły nie utrzymywał kontaktu? Niegodność dziedziczenia określa sytuację, w której osoba, która wchodziłaby w grę jako spadkobierca, nie może dziedziczyć po osobie zmarłej, która pozostawiła spadek. Kiedy uznanie za niegodnego dziedziczenia ma sens? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w tym artykule.
Niegodność dziedziczenia została określona w art. 928. Kodeksu Cywilnego:
Jeśli chodzi o kwestię niegodności dziedziczenia, to może ona być stwierdzona wyłącznie na drodze sądowej, na wniosek zainteresowanych osób, np. innych spadkobierców. Sąd orzekający o niegodności dziedziczenia uwzględnia okoliczności, na podstawie których osoba ta została wykluczona z dziedziczenia, takie jak np. dopuszczenie się ciężkiego przestępstwa na szkodę spadkodawcy lub jego najbliższych.
Przykłady sytuacji, w których osoba może zostać uznana za niegodną dziedziczenia, są następujące:
Ważne: Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczył. ( art. 930 par 1 kodeksu cywilnego)
Potencjalny spadkobierca, który zostanie uznany za niegodnego dziedziczenia, nie ma prawa do zachowku. Jest to dodatkowe zabezpieczenie majątku, na rzecz innych spadkobierców.
Zachowek jest przysługującą z mocy prawa częścią spadku, która nie podlega dziedziczeniu i przysługuje pewnym osobom z kręgu najbliższych spadkodawcy, np. dzieciom czy małżonkowi.
Czyli odpowiadając na pytanie czy osoba niegodna dziedziczenia ma prawo do zachowku należy wskazać, że osoby uznane za niegodne dziedziczenia tracą swoje prawa do dziedziczenia i nie mają również prawa do zachowku. Przepisy prawa mówią jednoznacznie, że osoby te nie mogą dziedziczyć ani mieć innych praw do majątku spadkowego, w tym do zachowku. Warto jednak zaznaczyć, że zachowek jest jednym ze sposobów zabezpieczenia interesów bliskich krewnych spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie lub zostali wykluczeni z dziedziczenia z innych przyczyn. W przypadku osób niegodnych dziedziczenia, przepisy prawa mają na celu ochronę interesów pozostałych spadkobierców oraz ochronę majątku spadkowego przed osobami, które nie zasługują na dziedziczenie.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, dzieci osoby uznanej za niegodną dziedziczenia, nie tracą swojego prawa do dziedziczenia i w dziedziczą na zasadach przewidzianych dla spadkobierców ustawowych.
Oznacza to, że w sytuacji, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu, jego majątek przypada spadkobiercom ustawowym, czyli najbliższym krewnym zgodnie z hierarchią przewidzianą w Kodeksie cywilnym. W takim przypadku dzieci osoby uznanej za niegodną dziedziczą razem z pozostałymi spadkobiercami, w takim samym stopniu i w takiej samej proporcji, jak gdyby ich rodzic nigdy nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament i wykluczył z niego osobę uznaną za niegodną dziedziczenia, jej dzieci nie będą mogły dziedziczyć z mocy prawa na podstawie ustawy, ale będą mogły jedynie ubiegać się o zachowek, jeśli im przysługuje.
Z pozwem o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia może wystąpić każdy, kto tylko ma w tym interes prawny. Niezależnie więc czy będą to spadkobiercy ustawowi, czy też inni krewni.
Wydziedziczenie to nie to samo co niegodność dziedziczenia. Zasadnicza różnica pomiędzy tymi pojęciami polega zaś na tym, iż wydziedziczenie następuje wyłącznie przez oświadczenie woli spadkodawcy np. w testamencie, podczas gdy niegodność dziedziczenia wynika z przepisów ustawy i może być stwierdzona wyłącznie orzeczeniem sądu.
Zgodnie z artykułem 929 Kodeksu cywilnego należy pamiętać, że z żądaniem uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia można wystąpić wyłącznie w ograniczonym terminie: jednego roku od dnia, w którym dowiedziano się o przyczynie niegodności; nie później niż przed upływem 3 lat od otwarcia spadku.
Żeby rozpocząć postępowanie sądowego w sprawie o niegodność dziedziczenia trzeba wystąpić do sądu z pozwem. Jeśli jesteś zainteresowany uzyskaniem porady prawnej w zakresie niegodności dziedziczenia i chcesz wiedzieć jak złożyć pozew o niegodność dziedziczenia zapraszam do kontaktu.
